Олым тӧшакын ямже…
Шукерте огыл «Унагудо» интернет-журналын тӱшкаштыже йолташна-влак дене пырля марий йылмыште улшо «кожга» тоштемше мутым шарналтышна. Ятыр серышым нална, поро шарнымаш-влакым лудна. Чылажымат иктешлыме шуэш…
Кожга – тыге маналтеш олым дене ыштыме кӱжгӧ, пушкыжо шартыш, тӧшак. Марий да шуко моло калыкын кучылтмо ты арвер кызытсе пагытыште мондалтын мо? Уке улмаш! Таче мартеат кӱжгӧ олым шартышым ямдылыше да ужалыше-влакым (поснак Интернетыште) муаш лиеш. Тӱҥ шотышто чыланат олым шартыш тазалыклан моткоч пайдале улмыжым палемдат. Чынак, олым – пӱртӱс материал, сандене тӱрлӧ аяр деч лӱдшаш уке. Тыгай тӧшакыште малыше еҥын капше утларак кана, шӱлышыжӧ саемеш, омыжо ласкарак лиеш. Тылеч посна олымын изишак шуркалыше улмыжо кап-кыллан эшеат пайдам ышта манме шонымашат уло.
Йодыштмаш гыч
Мо тыгай «кожга» (южо вере – «кожгож»)? Тыгай арверым паледа мо? Тудым кузе ыштеныт, кушто кучылтыныт? Иктаж шарнымашда уло гын, возен колтыза.
Ольга Эльтемерова:
– 70-шо ийлаште ялыште ятыр суртышто кожгожым вашлияш логалын. Колхозлаште утларакше уржам ӱдат ыле, сандене тыгай шартышым уржа олым гыч ыштеныт, тудо кужу да чот шуркалыше шуан огыл. Малыме годым вигак чумырген ок шич. Олымым оптен пуртымо кожгож кӱкшӧ, тушко малаш возат гын «кыж-кож» веле шокта, садланак кожгож маныт дыр. Тудо вара жап эртымеке темдалалт пыта. Кожгож малыме верым нӧртышӧ йоча- влакланат келшен толын. Кожгожысо олым нӧра але чот тыгыдемеш гын, вольык йол йымаке луктын ястарат веле. Южо йодын кертеш: «Молан кожгожым шудо дене ыштен огытыл?». Шудо пеш вашке тыгыдемын, тудым чӱчкыдын вашталыман улмаш. Тугеже ожсо калыкна чыла шотыштат сай йӧным муын моштен.
Римма Петрова:
– Кожгож – тиде олымым оптымо тöшак. Ондак утларакше изи йоча-влакым тыгайыште малтеныт. Аза шепкашке кожгожым пыштеныт. Йоча шалеш гынат, шепкасе кожгож гыч шондыжо кÿварышке йоген вола, вакш вашке кошка. Ме ешыште куд йоча лийынна, аза годым тыгайыште маленна.
Елена Богданова:
– «Кожгож» – нӧнӧн (яжгашудо) гыч ыштыме тӧшак, ковам ожно азалан тыге ыштат ыле манын каласен. Олым шудыжо кеҥеж мучаште вел лиеш, а нӧнӧнжым эре солен кошташ лиеш, тудо ночкырак верыште шочеш, вашке кушкеш. Пушыжат тудын пеш ямле!
Наталия Никифорова:
– Кожга, олым кожга! Йоча годым тыгай кожгаште малаш логалын. Мо сайже: тыгай тӧшак кӧргысӧ олымжым жап эртымеке вашталташ лийын. Вашталтет да уэш тамле пушан кеҥежымсе уржа я шыдаҥ пасушто каналтен кийымыла чучеш. Тиде пушым (йоча пагытын пушыжым) иканат мондаш огеш лий!
