Кӱртньӧ йолташ-влакым шкеак пога
– «Маруся» – ынде 30 ий мыйын ӱшанле йолташем. А «Малыш» эше самырык веле, ныл ияшрак, но моткоч чулым… – каласкала шке тракторжо-влак нерген Альберт Ямблатов.
Альберт Арсентьевич Морко район Чавайнур ялыште шочын-кушкын, ешыж дене тыштак ила. Самырыкше годсек «Чавайн» лӱмеш колхозышто пашам ыштен, колхозысо ятыр технике дене кудалыштын, тӱрлӧ сомылым шуктен.
– Морко СПТУ-што шофер-трактористлан тунемынам, техникым шымлаш изи годсек йӧратенам. Марусям тӱрлӧ металлолом дене погенам. Движок Т-25 трактор гыч, ончыл ужаш – комбайнын, икмыняр деталь – «песят третийын», – каласкалыш кӱртньӧ йолташыже нерген Альберт Арсентьевич.
– А молан «Маруся» манын лӱмденда? – йодым.
– Южгунам «койышлана», шаланаш толаша, ынеж кудал. А мыйже тудым кӱртньыж гыч ниялтем, мутланен колтем, тый давай, манам, Маруся, кудал… Садет адак кудал колта, – шыргыжале техник мастар.
Малыш
Озан ойлымыж почеш, кызыт шукыж годым паша «Малышлан» логалеш. Тиде изи трактор чодырашкат коштеш, сурт коклаштат тӱрлӧ пашалан кычкалтеш. Мийымына годым тракторын мастарлыкшым меат ужна. Чынак, технике изи, но моткоч чулым улмаш. Тудымат пӧръеҥ шке кид дене поген. Поген веле огыл, кӧргӧ арвержымат шке шонымо схемыже почеш келыштарен.
– Схемым сӱретлем, вара уэш-пачаш шонкалем, вискалем. Кажне деталь тиде але тудо ситуацийыште мылам могай «пакостьым» ыштен кертеш манын шымлем. Вара тудо ситуаций гыч кузе лекташ лиеш — адак чыла шонен тӧрлем. Шке кычалам, шке шымлем. Кызыт Интернетыште мойн ончат, но мый тушко пуренжат ом мошто.
Маруся солярке дене кудалыштеш гын, Малыш – бензин дене. Пеш шагал кочкеш. Теве кум литрым пыштем гын, Йошкар-Олашкат миен шуам! Ик цилиндрлан шуко кӱлеш мо? Малыш пеш тале. Нимогай лавырат, коремет, курыкет тудым ок чаре – ныл ораваге удыра! – каласкалыш Альберт Арсентьевич.
Сӱретлымыже-можо, трактор ужаш-влак дене шогылтмыжо – озан ойлымыж почеш чыла пашалан иктаж 3-4 тылзе каен. «А мо эн нелын чучын?» йодышым колмеке, пӧрьеҥ рулевойым ыштымыж нерген шарналтыш…
– Рулевойым кужемдыме да кӱчыкемдыме шотышто вуйым пудыратылаш логале. Кужу гын, мост мешая, кӱчык гын — коробко. Но шотым муынам. Пеш сай лектын. Эсогыл верыште шогымаште савырнаш лиеш. Тидлан лӱмын кок тормоз уло: шола да пурла орава-влаклан. Трактор вич скоростян, движокшо – мотоблокын. Маховиклан кӧра технике оборотым пеш вашке налеш, – чыла рашемдыш А.Ямблатов.
