ВИЙЫМ ПУА АЛЕ ИЛЫШЫМ «НАЛЕШ»?
Пытартыш жапыште тӱрлö энергетикым йӱмылан кӧра самырык-влакын эмганымышт нерген шуко уверым ужаш да колаш логалеш. Мутлан, Урал кундемыште илыше 12 ияш рвезе, кок кленча «энергетикым» йӱмеке, «предынсультное состояние» диагноз дене эмлымверыш логалын. Юмылан тау, эмлызе-влак жапыште полышым пуэн шуктеныт.
Мыланна рекламыште сöрат: тыгай йӱыш полшымо дене вий шукемеш да кумыл саемеш. Шукыжлан лачка там келша да налыт, а подростко-влак экзаменлан я вес тергыме пашалан ямдылалташ вийым пуа, маныт. Тиде чын мо?..
Тыгай аярым ямдылыше да ужалыше-влак тудын тазалыклан эҥгекым кондымыжо нерген огыт ойло. А тидым ышташ уто огыл!
МОГАЙ ЭНГЕКЫМ КОНДА?
Энергетик-влакын составыштышт тӱҥ компонентлан кофеин шотлалтеш. Тудыжо шӱмым да нервный системым «искусственно» пашам ыштыкта. Ик кленча энергетикыште суткаш нормо кофеин уло. Тидыже ик чашке кофе деч ятырлан шуко. Тыгак вӱргорно аҥысыремеш да шӱмлан нарузко кугемеш. Умбакыже айдемын омыжо йомеш, кидшер писемеш да давленийже кугемеш, мӱшкыр коршташ тӱҥалеш, мел шелеш, укшынчыктен кертеш.
Эшежым энергетикыште шуко сакырложаш уло, тидыже уто нелытым погымашке да диабетыш шуктен кертеш.
ЭНЕРГЕТИКЛАН КÖРА ЙÖСÖ ЛИЙЫН ГЫН…
Энергетикым шуко йӱмылан кöра вуй пöрдын кертеш, мӱшкыр коршта, давлений кӱза. Тыгай годым пагарым эрыкташ манын, шукырак вӱдым йӱман, яндар юж дене шӱлыман да активироватлыме шӱйым але вес эмым инструкций почеш йӱман.
У НОРМО
2025 ий 1 март гыч тыгай йӱышым 18 ийым темыше айдеме веле налын кертеш. Ужалыме деч ончыч кевытыште документым тергышаш улыт. Тыгак кушто ужалаш лиймым да жап шотышто чаракым регионлаште шке законым ямдылышаш улыт. Ятыр регионышто кызыт тыгай нормым шотыш пуртеныт. Чылажат мемнан кидыште.
Таза да пиалан илышым илен эртараш шонена гын, тидлан шуко татым шотыш налман: мом кочмым, мом йӱмым эскерыман, таза илыш-йӱла нергенат мондаш ок кӱл. Тыгак чонышто да ушышто «арулыкым» кучыман! Ме шке илышнам тӱзатена, чиялтена, а могай тушто тӱс лиеш, мыланна ойыраш.
