«Кӱкшытын мучашыже уке»
Киокусинкай каратэ каратэн моло видше-влак коклаште ик эн нелылан шотлалтеш. Тыгодым ятырын лачак тудым ойырен налыт, тунемыт. Кредалмаш годым спортсмен-влак кид денат, йол денат пашам ыштат. Киокусинкай каратэн шкешотан, эсогыл лӱдыкшӧ улмыжлан кӧра таҥасымаштат ончышо-шамычат эре лыҥ улыт.
– Шым ияшем годым ачам мыйым каратэ секцийыш коштыкташ тӱҥалын. Тылеч вара мый шкемым каратэ деч посна омат шарне, спортын моло видшымат кычалын омыл, – каласкала Марий кундемын эргыже, боевой искусство-влакын мастерже, Россий чемпион Михаил Васинов.
Михаил Валерьевич киокусинкай каратэ дене Юл кунем да рӱдӧ федерал округлаште, тыгак калык-влак кокласе турнирлаште чемпион лӱмым сулен. Тудо 3-шо данан сенсей. Дан – мастер степень, а «сенсей» тыште «туныктышо, наставник» манмым ончыкта.
Келшен огыл
– Шарнем, икымше кум ийжым мый ачамын намийыме спорт секцийышкыже моткоч ӧрканен коштынам. Но ача-авам каратэм вигак эн кӱлешанлан шотлаш туныктеныт. Мӧҥгӧ пашам ыштен омыл гынат, вес сомылем лийын гынат, «ит кай» манын огытыл, трентровкыш садак куржаш логалын. Тидлан кӧрак, очыни, школ гыч пӧртылмеке, вигак мӧҥгӧ пашам ышташ тунемынам. Уке гын йӱдлан кодешыс! Тунам Йошкар-Оласе 2-шо номеран школышто тунемынам, вара аграрный колледжыште техник автомеханик профессийым налынам (2008 ий). Умбакыже Марий кугыжаныш университетыште физкультур да спорт факультетыште педагогике шинчымашым налынам. Но каратэ дене кыл йомын огыл.
Такшым кызыт умылем, молан мылам изиэм годым тренировкыш кошташ келшен огыл. Тунам, 90-шо ийлаште нимогай аралыше костюм уке вет, чара могырымак кырен тунемынна. Тренировкышто кап чот корштен. Кызытше вет ме йоча-влаклан ты каратэлан келшыше аралыше вургемым чиктена.
Кум ий тренировкыш коштмеке, таҥасымашлаште чӱчкыдынрак сеҥаш тӱҥальым, пояс-влакым сулен налынам. Варажым школ деч вара шкеак уло кумылын черетан тренировкыш куржам ыле. Тунам мый виемым шижаш тӱҥалынам, каратэ мылам молан кӱлмым раш умыленам, – шарналтыш Михаил Валерьевич.
Куштылго да неле таҥасымаш
Михаил Валерьевичын ойлымыж почеш, соревнований куштылго я неле ок лий. Кажне гана тургыжланыман, эре ямде лийман. Эре шуаралтман да тыршыман. Кеч-кушто таҥасе, виет, куатет эре лийшаш. Японийыште сеҥен толын, шке изи олаштет сеҥалтын кертат. Тыге ынже лий манын, чарныде тыршыман.
Эн шарналт кодшо
– Кок тӱжемше ий. Ме Екатеринбургыш Российысе таҥасымашке миенна. 10 йоча икымше кечынак, сеҥалтын, мӧнгӧ тарваныш. Мый шкетын финалыш лектынам да тренерем дене пырля элын эн тале каратистше-влак коклаште кодынам. Тунам 12-13 ияш-влак кредалынна. Финалыште шке дечем иктаж 10 утла килограмлан нелырак рвезым сеҥышым. Тушеч 3-шо степенян диплом дене пӧртыльым. Варажым моткоч шуко таҥасымаш да сеҥымаш-влак лийыныт, но тудо сеҥымашемым кызытат сайын шарнем.
Туныктымо сомыл
Михаил Васинов кызыт тренерлан пашам ышта. Тудо 10 ий наре Йошкар-Оласе 6-шо номеран школышто, 7-ше ий Медведево район Руш Кукмарийыште, тыгак кокымшо ий Шойбулакыште йоча группо-влакым киокусинкай каратэ кредалмашым туныкта. Тидын нерген тренер тыгерак каласыш:
– Группыш такшым вич ияшрак йочам налаш лиеш. Но йоча-влак тӱрлӧ улыт. Южо икшыве ныл ияшат лу ияш деч пеҥгыдырак койыш-шоктышан лийын кертеш. Сандене ме ончыч йоча дене палыме лийына, тудын кумылжым оналына, иктешлымашым ыштена да ача-ава-влак дене мутланена. Южыжо вигак сеҥымашке шуаш тыршат. Но 5 ияш йоча шке койышыжым эскераш, тренерым колышташ да командыште пашам ышташ тунемеш гын, тиде тудын икымше сеҥымашыже да кӱкшытшӧ.
Могай лийман?
– Кеч-могай пашаште йолагай лийман огыл. Айдеме його гын, тудлан нимо ок келше, кумылжо уке, лектышат ок лий. Эн ончычак спортсмен шкаланже каратэ кӱлеш але укем умылышаш. Йоча-влакланат, ача-ава-шамычланат мый тидым эре умылтарем. Мутлан, икшыве тренировкышто жапым арам эртара гын, ача-аваланат тудын мастарлыкше ок кӱл гын, нуно огыт кумылаҥде гын, сеҥымаш нерген шоныман огыл. Тренер туныкта, но тӱҥ оза – спортсмен шкеже. Каратэште шым пӱжвӱдым луктын тыршыман. Ты спортышто пашаче лийман, весым (йолташым ма, туныктышым) пагалаш тунемман, чынле, шкем шот дене кучен моштышо, нелылыкым чытыше лийман. Цель лийшаш, эре ончыкылык нерген шонаш, ончыкылык верч тыршаш кӱлеш, – вашештыш тренер.
Ончен тунемыт
– Икшыве-влаклан ме пример улына. Сандене мыланна эре чолга, патыр лийман. Мутлан, тренировко деч ончыч мый иктаж неле упражненийым ыштылам, кид дене унчыли коштам. А нуно ужыт, ӧрыт да варажым ончемат, тыгак ыштылаш толашат. Ме шкежат вет ондак киношто тӱрлӧ трюкым ужынна да почеш ыштылаш тунемынна. Мыланна Ван Дамм, Чак Норис пример лийыныт. Меже тунам пален огынал вет чыла трюкым акробат, каскадер-влак ыштылыт манын. Кончен тунемынна, толашенна, кертынна.
Сеҥымашышт верч
«Пашаштыда мо тыланда вий-куатым пуа?» манмемлан Михаил Валерьевич тыге вашештыш:
– Йоча-влакын сеҥымашышт. Нуно у кӱкшытыш шуыт гын, тугеже мыят чын корнышто улмемым шижам. Сеҥаш мастарлыкышт ок сите гын, эшеат тыршаш кумылаҥам. Кажне таҥасымашым лончылем, туныкташ у йӧным кычалам, тыге шкеат мастарлыкем шуарем. Кӱкшытын, «совершенство» манметын мучашыже уке, сандене эре – у шӱлыш дене, эре – ончыко!
Фото-влакым Михаил Васиновын архивше гыч налме.
