Тылат, Марий Эл! (почеламут аршаш)
Мария Кожевникова
***
Чонем мура, моктен Марий Элемым.
Шӱмем пыртка, таумут ден ташлалт.
Кычал от му тыгаяк вес кундемым –
Пелед! Тӱзлане! Кечыла волгалт.
Коклан коден каяш перна пыжашым,
Жаплан мондаш йӧратыме верлам…
Вурсаш ом тошт мый илыш-пӱрымашым,
Палем, нимо огеш ышталт арам.
Кугу ола пуа у корным, у ӱшаным,
Но чылажат йолгорно гыч лектеш.
Кеч савырыш Моско – мыят шӱмаҥым,
Чонемже тый декет садак шупшеш.
Марий Элем! Шӱмемын тый шепкаже –
Вӱчкен рӱпшет, лыпландарен чонем.
Марий улам. Марийынак – йочаже,
Тау мутем тылат, Марий кундем!
Виктория Матвеева
***
Уке тӱнян тӱҥалтыш, мучашат:
Тӱням шке йырна шкеак почына.
Аван йӧратымашыжым тачат
Пелен аралтышла нумалына.
Наҥгаена шке шӱлышнам, йӱкнам.
Йӱланам, тумышталтшым, шуктена.
Чодырасе калыкым вара кунам
Лиеш пӱртӱс деч ойыраш? Ала…
Яндар-яндарын йогышо вӱдеш
Марийын мурыжо возалт кодеш.
Тасма ден сӧрасталтше олыкна
Ал ӱдырын чевержым перега.
Пасушко лектын, чодыраш каен,
Ме тоштыеҥын чонжым шижына.
Ару-яндарым иктыш порыслен,
Шарен кеч йырым-йырна кертына?
Тӱня кумда да шуко калыкшат,
Йомдарыме огеш шу улмынам.
Кеч кушто таче улына гынат,
Пашана чапландарыже мемнам.
Дмитрий Веденькин
МЫЛАНЕМ ЭН ЛИШЫЛ
Кузе серен Вишневский кагазеш:
«…Пеш поро кумылан Марий Элемым
Кечат тора гыч саламлен лектеш»,
Мыят саклем мотор шочмо кундемым.
Виян мо калыкет, о, шочмо мланде?
Пашаче кумылан марий кундем?
Виян да куатан, каваже канде!
Мутем лиеш тылат, Марий Элем!
А кажне тат — историйын кыша,
Куаныме я ойгырымо пагыт.
Чылажымат пырля сеҥаш тыршат,
У кече гыч у кечыш куатаҥыт.
Вес вер тыгай уке тетла тӱняште,
Лач икте тый улат, о, шочмо вер.
Мый лийынам тора-тора верлаште,
Мылам гын лишыл тысе эҥер сер.
Нина Щербакова
О, ШОЧМО-КУШМО ВЕР
Марий мландем, о шочмо-кушмо эл,
Улат эн лишыл чонлан — сылне вер.
Мыняр илем, тунар тыйым аклем…
Шочшем-влак дене кугешнен жаплем.
Нӧлталтыч ломыж вачын, уэмалт,
Пулвуй ӱмбач шогалын кыртменак.
Сеҥен пич ойгым, ончык ончымек,
Тый кӱзышыч тошкалын, луш лиймек.
Чевер Йошкар-Ола, эн тӱҥ ола —
Лач тыште калыкнажын шӱм кыра.
Келшен илат мыняре калык-влак,
А йылмым от пытаре шотленат!
Ялла гычын у тукым тыш толеш,
Шке вийжым кажне рвезе тергалеш…
Тунемме жапым ныжылгын шарнен.
Марий Элемлан таум мый ыштем.
Марий мландем, о шочмо-кушмо эл!
Улат эн лишыл чонлан — сылне вер.
Мыняр илем, тунар тыйым аклем…
Шочшем-влак дене кугешнен жаплем.
Людмила Семенова
САРДА ВЕЛЕМ
Сарда кундем! Марий мландемын лукшо
Тора гынат, эн лишыл чонемлан.
Лышташла йогын вӱд наҥгайыш тышке, тушко.
Туге гынат, ялемым шоненам.
Шарнен илем памаш вӱдемын тамжым,
Мотор изолык, ото, турасер,
Овда корем, пӱнчер… Пӱртӱснан ямжым
Вӱге ойлаш гын, — сылне-сылне вер!
Салам тылат, ялем, суртем, пошкудо!
Толаш вашкем волгалтше куан ден.
Кал-кумылет шижам, шинчаваш ужын,
Вуем савем тылат, шӱмбел кундем!
Ольга Антропова
КУГУНУР ЯЛЕМ
Кок уреман ялем шога,
Кумда пасулан куанен.
Ик велне — патыр чодыра
Вес велне нур поян шарлен.
Чодыра пеленак ший пӱя,
А чинче вӱд — чонлан куан.
Гӱжла чатка ялна, ила,
Эн сай да поро калыкан.
Ална Алкече
ПАБАЙНУРЕМ
Пайрем тӱр гай Пабайнурем:
Ужар пасу, ош кӱ корем.
Киндан пасум ончен ом тем.
Каем тораш – уэш толнем.
Авам-ачам эре вучат,
Кумалын Юмым сӧрвалат.
Ончен куштеныт ныл йочам…
Мо уло еш деч сӧралрак?
Кечеш йолген, йога памаш,
А вӱдшӧ йӱштӧ, эм гай аш.
Чыла осалым шып поктен,
Колта торашке йоктарен.
Памаш вӱд пушкыдо тугай,
Ӱпемым шындыш кудыртен.
Капемым мушко аза гай,
Чонем волгалтыш шӱдыр ден.
Ялемым чонышкем пыштен,
Мый кайык семын чоҥештем.
Лач тыште лишыл родыла
Пеш тыныс калыкем ила.
Мурен-куштен моткоч мошта.
У сем шочеш, йоҥга тоштат.
Вургемыш возын марий тӱр.
Чонемын чонжо – Пабайнур.
Капем ласкан гына кана –
Лыжга мардеж шыман рӱпша.
Ялемлан “Йӧратем!” манам,
Уэш толмеш кодем шупшал.
Галина Сайтаева
САЛАМЛЕМ!
Тышечын кеч тый тора улат тый,
Марий мландем, Марий Элем.
Чонем дене эре аклем мый,
Миен толаш шонен илем.
Мылам кугезе мланде шерге,
Тушечын лектын тукымем.
Молан коден каен, ом терге.
Илем саклен, илем моктен.
Пасу, кожла – тынар поянлык!
Пашаче калык – чапле еш.
Кӱлеш гын, лектыт погыналын –
Тӱшкаште патыр вий лиеш.
Мыняре калык-влак коклаште
Марий ила пырля, келшен.
Мый саламлем чон почын таче,
Марий Эл, тыйым пайрем ден!
Алена Яковлева
КОД ӰМЫРЕШЛАН МАРИЙ
О, Марий кундемем! Шочмо мланде!
Мут сита мо почаш кумылем?
Чон шепка гай улат да садлан дыр
Пеленет илана шӱм-кылем…
Тый улат пӱртӱсет гаяк сылне,
Эн поян тыйын чон шондыкет:
Аралалтын акрет годсо йылме
Да йӱлажым шукта калыкет.
Ош Марий кундемем – тыныс, сото!
Эн лыжга тыйын муро семет.
Нигунам тый кугешнылше отыл.
А осал талышна гын – сеҥет.
Тый тунемыч кугезе-влак дечын:
Лачак порылык – эн кугу вий…
Ший Марий кундемем, илыш верчын
Пеледалт, эн йӧратыме лий!..
Да вашлий кеч-мыняре лӱмгечым,
Тӱҥжӧ: код ӱмырешлан – Марий!
