Шкешотан эксперимент
«Кугарня» газет редакцийыште пашам ыштымем годым «Журналистын экспериментше» лаштыкым ямдылаш поснак келше ыле. Чонлан лишыл але мӧҥгешла ойыртемалтше профессийым шке ӱмбалнет терген кертат. Ала иктажше шарна гын, мутлан, Надежда Моисеева ик ялозанлык предприятийыште кечым эртарен: ушкалым лӱштен, пареҥгым эрыкташ полшен. А Настя Эманова кулинар студийыш кочкышым ямдылаш миен. Тыгак Алёна Яковлева дене коктын газет-влакым сортироватлыме верыш коштынна. Оҥай опыт!
Мый гын кызытат иктаж вере каем ыле, докан. Мутлан, пожарный частьыш миен толын шуктен омыл. Але кӱртньыгорно полиций дене рейдыш каяш шонымашем шукталтде кодын…
Но таче вес сынан эксперимент нерген тыланда палдарынем. Соцсетьыште шуко гана илалше еҥ-влаклан кевытыште сатум налын пуымо видеом ужынам. Мыйынат тыгай кумыл лийын, но коча-кова-влакын реакцийышт деч лӱдынам. Нунат вет ӧрыт. Теве мыняр мошенник кугурак ийготан еҥым ондалме нерген увер шокта. Да шкежат, очыни, тӱрлӧ реакцийлан ямде лийман.
Туге гынат изи йолтошкалтышым ышташ тӧченам. Идалык наре кагаз куштырам, картоным посна погем. Ондак дачыш йӱлалташ колтем ыле гын, кызыт пакетыш оптен, мусор контейнер воктене шогалтен кодем. Пел кече жапыште ты пакет «йомешат». Палем, поген коштшо еҥ-влак улыт. Куштыра сортироватлыме верыш шке наҥгаен ом керт гын, тек весе тидым ышта да кеч пел сукыр киндылан ситыше оксам ыштен налеш.
Ик каныш кечын ешем дене ола воктене верланыше дачыш каяш лекна. Молгунамсе семынак, уремыш лекме еда, картон дене ямдылыме пакетым контейнер-влак воктеке намиен шогалтышым. Ужам, тушто илалше пӧръеҥ шогылтеш. Тораште огыл шогышо машина деке пӧртылын, дачыш наҥгаяш ямдылыме кочкышым пелен налын, куштыра контейнер-шамыч могырыш тарванышым. Саде пӧръеҥ, пӧртылмем ужын, ӧрмалгыш да кораҥ каяш тӱҥале. Тунам мый кидем шӱялтен, тушитлыме ковыштам налаш темлышым. Тудо трукышто «Мылам нимо ок кӱл», мане. Мый ӧрын кайышым, мом ышташат ом пале. Ала почешыже каяш да уэш темлаш, ала савырнен каяш. Тыге шонен шогымо жапыште пӧръеҥ савырныш да «Ковышта маныда?» — йодо. «Да, шокшо ковышта дене сийлынем ыле», — пелештышым. Садетат куанен, кочкыш дене пакетым нале. А мыйже могай куаненам! Кеч ик айдемым ты кечын изиш да куандарен кертынам!
Вот тыгай эксперимент. Мыят ӧрынам, тудат, очыни, лӱдын. Кӧ пала, мо вес еҥын ушыштыжо. Сандене поро лийза, йолташ-влак. А илалше-влаклан полшаш уто огыл, меат ала-кунам шоҥгемына, кӧ пала могай илыш мемнам вуча.
Интернет гыч налме фото.
