Пашаштак пога вий-куатым
Татарстан кундем Менделеевск район Элнет селаште шочын-кушшо, тыштак илыше, Татарстан Республикысе тӱвыран сулло пашаеҥже, Менделеевск районысо марий-влакын калыкле-тӱвыра автономийыштым вуйлатыше Геннадий Мальгин чолга марий мер пашаеҥ, тӱвыра аланыште тыршыше уста еҥ семын палыме. Эше 1979 ийыштак Геннадий Александрович селасе тӱвыра пӧрт пелен «Элнет» ансамбльым чумырен, кызыт тиде коллектив калык ансамбль лӱмым нумалеш. Тылеч посна тудо 20 ий наре «Шӱшпык» йоча ансамбльым вуйлата. Регион-влак коклсасе «Марийская восьмёрка» этнофестиваль, тыгак республикыште кумдан чапланыше «Семык» пайрем – чылажат Геннадий Александровичын суапше.
Но тӱвыра да мер илышым вияҥдыме сомыл коклаште уста пӧръеҥ кидпашаланат жапым муэш. Геннадий Мальгинын сурт-оралтыжым ужат гын, йомакыш логалметла чучеш. Урем капка ден саваржак мом шогат! Кузе моторын кажне чылдар (узор) келыштаралтын! Кидмастар чылажымат пу дене шкеак ямдылен, пӱчкеден. Капкаже, печыже, теҥгылже, окнасергаже, кудывечысе оралтыже – чылажат шинчаш перна, чоным сымыстара.
– Тиде пашалан иктаж 10 ий ончыч шӱмаҥым. Ик палыме пӧръеҥын ыштымыжым ужынам. Лобзик дене шкеат пӱчкеден ончышым – лектеш. Тӱҥалтышлан узор-влакым кагазеш сӱретлем, вара трафарет семын оҥаш пыштен келыштарем да пӱчкедем. Сӱретым шке шонен луктам. Мом кушто ужам, мо чонемлан келша, тудым сӱретышкем пуртем. Эсогыл кампет кагаз гычат узор-влакым налам, – шыргыжале Генадий Александрович.
Кидмастарым республикысе тӱрлӧ ончерыш чӱчкыдын ӱжыт. Кидпаша конкурслаштат пӧръеҥ ик гана веле огыл сеҥыше лӱмым сулен.
Геннадий Александрович родо-пошкудо-влакын йодмыштымат шукта, селаште ятыр пӧрт тудын ыштыме чылдарже дене сӧрастаралтын, эсогыл Марий Элыштат окнасергам ышташ йодшо лийыныт. «Тыгай сылне арверым пӧлек семынат ямдыледа, очыни?» манын йодмемлан кидмастар тыгерак вашештыш:
– Калыкыште ожнысек тыге ойленыт: «Кид ынже кай манын, кеч теҥгем пуыман». Тиде ойым чыланат умылышаш улыт. Кидпаша эре ушнен шогыжо манын, арверым чылт яра пуаш ок йӧрӧ.
— Геннадий Александрович, Те тӱвыра пашам, мер сомылым чарныде шуктеда, кидпашамат ыштеда. Кеч-могай сомылым ышташ вий-куат, кумыл кӱлеш. Тендам илышыште мо кумылаҥда?
— Пашажак кумылаҥда. Уло чонет дене тыршет, лектышым шижат да ужат — чыла тиде у вийым пуэн шога. Мый вет ӱмыр мучко ялыште илем. Армийыште кок ий лийынам да кок ият пеле тунемынам. Агроном специальностьым налынам, колхозышто тыршенам, икмыняр ий колхоз вуйлатышат лийынам. Эре паша коклаштак кушкынам. Ынде 10 ий сулен налме канышыште улам, садак яра ом шинче. Пашам ыштымаштак вий-куатым погем.
Шукерте огыл, 18 сентябрьыште, Геннадий Мальгин черетан лӱмгечым пайремлыш. Тудлан 70 ий теме. Тиде чапле лӱмгече дене меат, «Унагудо» интернет-журналын пашаеҥже-влак, шокшын саламлена! Кумылым нӧлтышӧ, вий-куатым ешарыше сомылда эре лийже, чыла пашада ушнен толжо, Геннадий Александрович!
Авторын да Г.Мальгинын
архивше гыч налме фото-влак.
