«Мый Москваште каем, тӧр праван у айдеме!»

Автор — ВИКТОРИЯ МАТВЕЕВА.

Ончылныда 1956 ийыште ыштыме фото. Москошто верланыше Горький лӱмеш литературный институтышто поэт-влакын семинарышт эрта. Тиде семинарым совет поэт Михаил Светлов эртара, паша-влакым лончыла. Мо ӧрыктарышын да кумылым нӧлтышын чучеш: тудын кок велныжат тале марий поэт-влак верланеныт. Пурла кид могырыштыжо — Чалай Васли. Коеш, мастер тудын дене кутыра, тудын векыла онча. Шола кид могырыштыла ручка дене возен шинчыше – Миклай Казаков.

Тыге 1956 ийыште 17 гыч 24 август марте «Неделя марийской поэзии в Москве» семинар-отчет эртаралтын.

Тиде семинарыш Марий Эл гыч 10 поэт миен, вуйлатыше — Семен Вишневский. Тунамак тудо Марий АССР писатель ушемын ответственный председательже лийын. Делегацийын составше: Семен Вишневский, Миклай Казаков, Васлий Чалай, Макс Майн, Илья Стрельников, Михаил Якимов, Геннадий Матюковский, Аркадий Канюшков, Анатолий Бик, Николай Анциферов. Каласыман, южыжо тиде жаплан СССР писатель ушемышкат пурен шуктен огытыл.

Семинар лач марий поэзийлан пӧлеклалтше лийын. Кондымо пашам руш поэт да критик-влак лончыленыт. Нунын коклаште С. Михалков, Н. Заболоцкий, С. Поделков да молат лийыныт.

Паша лончылымо деч посна марий поэт-влак шке почеламутыштым марла да рушла кусарымаште марий поэзий касыште калыклан лудыныт. Тыгай кас-влакым Совет Армийын Рӱдӧ пӧртыштыжӧ, Горький лӱмеш тӱвыра да каныме рӱдӧ паркыште, Сокольники паркыште эртареныт. Адакшым Совет Ушемын Тӱҥ телевиденийыштыжат марий йылмым колаш лийын. Тидым улшо фотошто ужына.

Теве М. Казаков шке почелмутшым Совет Армийын Рӱдӧ Пӧртыштыжӧ  лудеш.

 

Вес фотошто марий поэт-влак Васлий Чалай да М. Казаков Совет Армийын Рӱдӧ пӧртыштыжӧ марий касыш толшо-влак коклаште улыт.

Кызыт тиде зданийым Россий Армийын Рӱдӧ пӧртшӧ манын лӱмденыт.

 

М. Казаковын М.Горький лӱмеш тӱвыра да каныме рӱдӧ паркыште почеламутым лудмыжым вес фотошто ужаш лиеш.

А теве тиде паркыштак С.Вишневский лудшо-влаклан пуымо книгашкыже шке кидпалыжым пышта.

Кызытат тиде паркыште шуко калык погына.

А «Сокольники» паркыште эртыше марий касыш 1500 утла еҥ погынен. Касым Марий АССР-ын Кугыжаныш куштышо  ансамбльже сӧрастарен.

Тыгай паша арня марий сылнымутлан умбакыже вияҥаш кугу шӱкалтышым ыштен. Марий поэзий нерген палаш да ойлаш тӱҥалыныт. Тылеч вара Марий АССР-ын калык поэтше званийым пуаш пеҥгыдемденыт. Икымше тыгай званийым Миклай Казаковлан пуэныт.

А лончылымо почеламут-влакым да рушлашке кусарыме сылнымутым Марий книга савыктыш посна сборник дене луктын.

 

 

Теве тыге Моско ола мыламат изишак лишылла чучаш тӱҥале да М. Казаковын возымо почеламутшым ончалаш таратыш.

Мый Москвашке каем

Мый Москваште каем, тӧр праван у айдеме,
Шочмо мланде нерген кумылаҥ муралтем.
Кажне еҥ саламла мыйым палыме семын,
Кажне еҥ раш умла — мо нерген мый ойлем.

Каласкалыш кугезе кочам: ожно годым
Войнаш кайышыжла тудо логалын Москваш.
«Кӧ улат?» — тудын деч полицейский йодын.
Чон корштен «инородец», — ойлен лӱдын ваш.

Чынжымак, неле мут «инородец» улмашын.
Кажне пристав саҥгат гычын кертын эҥден.
…Курымешлан пытен тиде пагыт. Москваште
Мыланем пеш ласка, мый лӱддегеч эртем.

Мый Москваште каем, миллион ден ушналтын,
Куанем пиалан пагытеш шочмемлан.
«Кӧ улат?» — йодмылан мый манам кугешналын:
«Тӧр праван марий еҥ, гражданин у элнан!»

1950 ий, Москва

 

Интернет гыч налме фото-влак.