Кеҥежым кондышо Семык пайрем
Пеледыш тылзын 3-шо кечыже. Татарстан Республик, Агрыз район, Пелемеш села. Ты кечын марий-влак ик эн кугу пайремыштым — Семыкым — пайремленыт.
Пайремыште Пошкырт, Свердловск, Одо кундемын тӱрлӧ районышт гыч, Марий Эл гыч уна-шамыч лыҥ лийыныт. 30 утла фольклор коллектив, марий йӱлам жаплыше, марий тӱвыралан мелын шогышо да ты пашам шуктышо уста еҥ-влак, мер пашаеҥ, марий ончылъеҥ-шамыч — Семык пайрем чыланыштым пырляшке ушен.
Семыкыш толшо ик эн пагалме уна-влак — Марий Эл Республикым вуйлатыше Юрий Зайцев ден Татарстан кундемын Раисше Рустам Минниханов. Пайрем годым нуно марий калыкым вияҥдыме верч тыршыше-влаклан кугыжаныш наградым, чап грамотым да таумут серышым кучыктеныт.
Р. Миннихановын палемдымыж почеш, Семык парем калык-влак коклаште келшымаш кылым пеҥгыдемда, ваш умылен да келшен илаш тарата. Тыгак тудо Татарстан республикын вияҥмаштыже, тӱвыра поянлыкшым чапландарымаште тысе марий-влакын кугу надырышт улмо нерген ойлен.
Ю.Зайцев: «Татартсан Республик — тӱрлӧ калыкым чумырышо регион. Тыште кажне шке сынжым, тӱвыра да йӱла ойыртемжым, йылмыжым арален да вияҥден кертше манын, чыла йӧн ышталтеш. Марий калыкын этнокультурный ойыртемжым аралымылан да вияҥдымылан, тудым чапландарымылан ты республик вуйлатышылан моткоч кугу тау».
Пайремыш толшо-влак марий калык сий дене сийлалтыныт, тӱрлӧ сынан ончерлаште калыкнан илыш-йӱлажым келгынрак пален налыныт, сӱан йӱла да рекрутыш ужатыме йӱла дене палыме лийыныт, марий модыш дене модын, кумылым нӧлтеныт.
Палемдымаш
2020 ийысе возыктыш почеш Татарстаныште 1566 марий еҥ ила.
Тидыже 2010 ийысе возыктыш дене таҥастарымаште 3182 еҥлан шагалрак.
Пелемешысе Семык пайремыште мемнан редакторна Надежда Моисеева уна лийын. «Пайрем деч вара чоныштет могай кумыл шочын, могай шижмаш кодын?» манме йодышлан Надя тыгерак вашештыш:
— Чылажат ӧрыктарыше ыле. Пасу покшелне тыгай чапле, мотор верым ыштен ямдыленыт, кугу капкам келыштареныт. Туштак изирак кудо-шамычым чоҥеныт, куэ вара дене лӱҥгалтышым ыштеныт. Воктенысе корем-влакым ончен саврнаш мотор кӱвар-влакым ямдыленыт.
Пайремым официально почмо ужаш тыгак моткоч келшыш. Еҥ-влак чот шукын погыненыт, машина, автобус дене тӱрлӧ вер гыч толыныт.
Марий Эл гыч икмыняр ансамбль лийын: «Марий Эл», «Марий кундем», «Эреҥер», «Марий памаш» да «Тулпеледыш». Тулпеледыш ансамбль дене меат кугу сценыште кок мурым муренна. Концерт кайыме жапыште изирак сценыште конкурс-влак эртаралтыныт. Мутлан, самырык-влак «Чевер марий ӱдыр-2023» да «Марий патыр-2023» конкурслаште мастарлыкыштым тергеныт. Тораште огыл кумылан-влак волейболла модыныт. Тыште кажне шкаланже келшыше площадкым муын, жапым веселан эртарен да пайрем гыч нӧлталтше кумылан мӧҥгӧ пӧртылын.
Н.Моисееван да
Интернет гыч налме фото-влак.
