Шорык кӱтӱштӧ
Автор – Римма Якаева
Изи чашкерлаште авам дене коктын шорык кӱтӱм кӱтена. Ала-кушеч мардеж толын лекте, пушеҥге-влак коклаште улына гынат, сайынак шижалтеш.
– Айда шорыкнам пасуш поктен луктына, ала-молан ласка мардеж гай огеш чуч, кӱдырчан йӱрым кондынеже докан, – ойла авам.
Чынак вет, кӱдырчет рашкалтарашат тӱҥале, а мардеж эше чот талышныш. Ындыже кӱтӱм, кок могырыш куржталын, талын поктена. Пасуш лектын шуна. Тиде пасу тений кана, пел могырышкыжо ӱяҥдышымат шупшыктат, сандене тыште кӱтӱм кӱташ лиеш. Пасу пошелне кугу писте шога. Ала вожшо пеш кугу да ала вес амаллан, тудым куклен огытыл. Кеҥеж шокшышто вольыклан изиш кече деч шылаш полша.
Пасушто ынде раш коеш – шем шучко пыл мемнан могырыш писын толеш, тудлан эшежым мардеж полша, южо вереже пӱтырен-пӱтырен пуа – пеленже наҥгая, шонет. А кӱдырчӧ йӧршын лишне мӱгыра, волгенчат йылт-йолт веле коеш, куштыла волгалтеш, умылен шукташат огеш лий.
Ала изиш йӱр деч шылыт манын, шорыкым писте деке поктена. А шорык-шамыч иктат писте воктек огыт мий, пушеҥге деч ятырлан тораште иктыш чумырген шогальыч. Мый писте деке куржаш тӱҥальым, авам мыйым чарыш.
– Шорык молан-гынат пушеҥге деке ыш кай, тый лучо шуданрак лапка верыш пурен воч да плащет дене вуйге леведалт, – мане авам.
Мый тыгак ыштышым. Ончем: авамат шорык-шамыч деч тораште огыл шкаланже верым муын, мландымбалне кия. Йӱр ведра гыч опталме гай пеш чот талын йӱреш, кӱдырчӧ чарныде мӱгыра. Трук туге чот рашкалтарыш, пылыш чарем кушкедлыш, шонышым. «Ой, авамак ыш логал чай», – манын, плащ йымач вуем луктын, авам могырыш ончем, тудат тыш-туш вуйым савыркала, пуйто мо лиймым умылынеже. Коктынат иканаште писте могырыш ончална. Пушеҥгын кок кугу укшыжо мландымбалне кия, а тӱҥжӧ гыч шикш лектеш.
Йӱр кузе писын тольо, тугак писын эртыш, изишак шыжа гай веле кодо. Мый мланде ӱмбач кынельым, тетла кияшыжат огеш лий, пел кап наре вӱдыштӧ улам. А шорык-влак огыт тарване – тугакак шогат. Нунын ӱмбаке ӧрын ончен шогем. Авам воктекем тольо.
– Ончо, авай, – манам, – шорык-шамыч туге чот вашла пызнен шогалыныт, пуйто пырдыжым ыштеныт. Тӱжвалне лач кугу шорык-шамыч веле, а пачашт кӧргыштӧ улыт. Вуйыштым кумык сакен, кӧргыш чыкен шогалыныт. Вот тылеч вара «аҥыра шорык» ман.
– Вольык еҥ-влак пелен ила гынат, шкенжым шке арален мошта. Шижмашыжат уло, коеш, – ойла авам. – Шорык-влак писте йымак вет ышт пӱтырнӧ, пуйто паленыт, тудым волгенче рашкалта.
Йӱр йӧршын чарныш. Леве мардеж пуале, кече ончале. Шорык-шамыч эркын шаланаш тӱҥальыч. Кажныже, тӱшка гыч лектын, шкенжым йӱр вӱд деч почкалта. Мыят, нуным ончен, плащем кок-кум гана лупшалын, вачышкем пыштышым. Пӱртӱсын куатше, вольыкын да янлыкын ушан улмышт нерген авам дене кутырен, шорык-шамыч почеш эркын ошкылына. Нунат пуйто мемнам умылышыла, мӧҥгӧ могырышкыла савырнышт.
